Jaki duży jest człowiek?

Nie o prawdziwej wielkości, a jedynie o rozmiarach. Jakie są i dlaczego są takie?

Normy powołują się na rozmiary ciała ludzkiego określone w innych normach. Np. EN 547-3¹ powołuje się na projekt (!) normy EN 979, który został wycofany przed publikacją.² Niektóre wartości są jednak przytaczane wprost. Zbieram je tutaj, pewnie nie tylko mnie się przydadzą.

Uwzględniono dane z następujących norm:³ EN 547-3, ISO 14738.⁴

Wartości podano w milimetrach. Jeśli w normie nie podano, którego centyla dotyczy wartość, albo wielkość jest opisana jako „wartość stała”⁵ — uznano, że chodzi o wartość średnią.

rozmiar	oznaczenie	P5	średnia	P95	P99	źródło
szerokość między łokciami	a1			545	576	EN 547-3
szerokość barkowa	a2	310		430		ISO 14738
szerokość dłoni z kciukiem6	a3			120		EN 547-3
szerokość dłoni w śródręczu7	a4			97		EN 547-3
szerokość palca wskazującego	a5			23		EN 547-3
szerokość stopy	a6			113		EN 547-3
szerokość biodrowa w pozycji siedzącej	a17			440		ISO 14738
głębokość ciała	b1		342			EN 547-3
zasięg chwytu przedniego	b2	615 (605)		820	845	EN 547-3 (ISO 14738)
grubość dłoni8	b3			30		EN 547-3
grubość ręki z kciukiem9	b4			35		EN 547-3
głębokość pośladek–brzuch w pozycji siedzącej	b15	190				ISO 14738
prześwit udowy	b18	125		185		ISO 14738
długość uda	c1			681 (687)	725	EN 547-3 (ISO 14738)
długość stopy	c2	211		285	295	EN 547-3, ISO 14738
głębokość głowy od czubka nosa10	c3			240		EN 547-3
średnica ramienia11	d1			121		EN 547-3, ISO 14738
średnica przedramienia12	d2			120		EN 547-3
średnica pięści13	d3			120		EN 547-3
wysokość ciała (wzrost)	h1			1881	1944	EN 547-3, ISO 14738
wysokość łokciowa	h4	930		1195		ISO 14738
wysokość krocza	h6	665		900		ISO 14738
wysokość kostki14	h8		96			EN 547-3, ISO 14738
wysokość siedzeniowa (pozycja wyprostowana)	h11	790		1000		ISO 14738
wysokość oczna w pozycji siedzącej	h12	680		870		ISO 14738
wysokość barkowa w pozycji siedzącej	h13	505				ISO 14738
długość podudzia (wysokość podkolanowa)	h16	340		505		ISO 14738
odległość ręki obejmującej uchwyt poniżej powierzchni siedzenia w pozycji siedzącej15	h17		50			ISO 14738
długość czynna kończyny górnej16	t1	340				EN 547-3
zasięg przedramienia	t2	170				EN 547-3,17 ISO 1473818
zasięg boczny ramienia	t3	495				EN 547-3,19 ISO 14738
długość dłoni	t4	152				EN 547-3
długość dłoni do kciuka20	t5	88				EN 547-3
długość palca wskazującego	t6	59				EN 547-3

Zwykle używa się wartości „P5” (piąty centyl) i „P95” (dziewięćdziesiąty piąty). P5 to wartość, od której mniejsze jest 5% próbek; P95 natomiast to wartość, od której tylko 5% próbek jest większe. Uwaga — normy europejskie (zaczynające się od EN lub PN-EN) dotyczą populacji europejskiej, wartości w innych regionach mogą być inne.

Zwracają uwagę rozbieżności, np. P5 zasięgu chwytu przedniego jest określone inaczej w EN 547-3, a inaczej w ISO 14738. Trochę to razi — tym bardziej, że obie normy pochodzą z tego samego okresu (2009–2010).

NB. Nieco bezrefleksyjne stosowanie tych wielkości prowadzi w niektórych przypadkach do znacznych różnic w faktycznym poziomie bezpieczeństwa. Przykład to ISO 13857, określająca możliwość sięgania przez otwory. Zgodnie z normą, dostęp całym ciałem jest możliwy przez szczeliny szerokości e > 180 mm, co odpowiada wartości P95 rozmiaru klatki piersiowej, a zatem ok. 5% populacji może przecisnąć się przez mniejszy otwór. Dla porównania, szczelina e > 20 mm pozwala na sięganie na głębokość 850 mm, co wynika z minimalnej (P5) grubości ręki i maksymalnej (P95) jej długości. Czy jednak najcieńsza ręka będzie jednocześnie najdłuższa? Mamy tu więc prawdopodobieństwo rzędu nie 5%, a ok. (5%)² = 0,25%.

NB2. Jeśli „grubość dłoni” (b3) jest zdefiniowana jako „wartość stała 30 mm”, to jak przez szczelinę e > 20 mm można włożyć całe ramię?

Image by Daniel Dan outsideclick from Pixabay

 
﹏﹏﹏

1. PN-EN 547-3:2010 Bezpieczeństwo maszyn. Wymiary ciała ludzkiego. Część 3: Dane antropometryczne  [⤣]
2. Ale który nadal można nabyć. Pecunia non olet.  [⤣]
3. Tabela może się rozwijać, jeśli dotrę do kolejnych źródeł.  [⤣]
4. PN-EN ISO 14738:2009 Bezpieczeństwo maszyn Wymagania antropometryczne dotyczące projektowania stanowisk pracy przy maszynie  [⤣]
5. czyli, jak rozumiem, przyjęta a priori  [⤣]
6. „szerokość ręki w śródręczu × współczynnik 1,25  [⤣]
7. chodzi zapewne o dłoń bez kciuka, nie o całe śródręcze  [⤣]
8. „stała wartość 30 mm”  [⤣]
9. „stała wartość 35 mm”  [⤣]
10. „długość głowy + stała wartość 30 mm”  [⤣]
11. „stała wartość 121 mm”  [⤣]
12. „szerokość ręki w śródręczu × współczynnik 1,25”  [⤣]
13. „szerokość ręki w śródręczu × współczynnik 1,25”  [⤣]
14. „stała wartość 96 mm”  [⤣]
15. „stała wartość”  [⤣]
16. „zasięg chwytu minus stała wartość 275 mm”  [⤣]
17. „chwytna długość przedramienia minus stała wartość 121 mm”  [⤣]
18. „długość łokieć-chwyt minus średnica ramienia”  [⤣]
19. „zasięg chwytu przedniego minus stała wartość 120 mm”  [⤣]
20. „długość ręki × współczynnik 0,58”  [⤣]