Debata nt. zmiany dyrektywy maszynowej (2006/42/WE) jest prowadzona profesjonalnie, tzn. drogo, a zarazem biurokratycznie, tzn. możliwie bezrefleksyjnie. Wątpliwości rozwiewa sporządzone na zlecenie Komisji Europejskiej studium skutków nowelizacji,1 zajmujące 109 stron, z których warto przytoczyć choć kilka, by mieć pojęcie o całości.
Opracowanie wskazuje szereg korzyści i nie tylko, które ma przynieść rozporządzenie. Niektóre prawdopodobne, inne bałamutne (plusy dodatnie i plusy ujemne).
- Rozporządzenie nie wymaga wdrażania do prawa krajowego, zniknie więc jeden poziom umożliwiający różnicowanie wymogów w poszczególnych krajach UE. Czy ma to praktyczne znaczenie? Tak dyrektywa, jak i rozporządzenie, nie definiują jasno wymagań, więc decydować będą nadal organy nadzoru rynku. Zapewne inaczej u nas niż u sąsiadów. Niewykluczone, że zróżnicowanie będzie też (nieoficjalnie) zależało od kraju pochodzenia maszyny, bo niby czemu nie?
- Producenci mają odnieść wielkie korzyści z powodu jaśniejszego sformułowania wymogów (clarification). Taki żarcik. Nie usunięto dotychczasowych niejednoznaczności (patrz pkt 1), a język jest tak odpychający formalizmem i złożonością, że obowiązująca dyrektywa wydaje się przy tym uroczą beletrystyką.
- Cena produktów może być wyższa, ale tylko jeżeli producenci przeniosą na klientów wyższe koszty. To powtarzające się „jeżeli” ukazuje poziom odklejenia od rzeczywistości ludzi, którzy kierują Unią.
- Ponieważ produkty będą „bardziej bezpieczne” (choć „może” droższe), zmniejszą się koszty systemu opieki zdrowotnej (konkretnie o 15 mln euro rocznie, jak podano w tabeli 2.I załącznika 3). Podziwiam ten sposób myślenia: najpierw zmusza się wszystkich do finansowania niewydolnej, drogiej „opieki zdrowotnej” kierowanej przez urzędników wydających cudze pieniądze na cudze potrzeby, a potem traktuje się tę niewydolność jako argument.
Ciekawsze jest jednak to, co w ocenie skutków się nie znalazło.
- Zgodnie z art. 5 ust. 3, „produkt maszynowy uwzględnia się w wykazie produktów maszynowych dużego ryzyka w załączniku I, jeżeli stwarza on ryzyko dla zdrowia ludzi, biorąc pod uwagę jego projekt i przewidziane przeznaczenie.” KE uzyskuje zatem pełną swobodę2 w kształtowaniu załącznika I do rozporządzenia (obecnie zał. IV do dyrektywy). Każdy z komisarzy jest, oczywiście, poza wszelkim podejrzeniem,3 więc jakiekolwiek wpływy lobbystów na treść załącznika są, oczywiście, wykluczone. Co jednak, gdy komisarze altruistycznie, sami z siebie (bez żadnych zewnętrznych bodźców, oczywiście) zaczną przemyśliwać nad koniecznością dopisania do listy pewnej maszyny produkowanej przez pewną firmę, bo ta firma działa nieetycznie, nieekologicznie i niehigienicznie? Albo nad skreśleniem z listy pewnego rodzaju maszyn, które produkowane są w kraju mającym wielkie potrzeby a jednocześnie wielkie zasługi dla europejskości? Jak wiemy, polityka miesza się w gospodarkę nader chętnie, gdy tylko może. A teraz będzie mogła dużo łatwiej.
- Wpisanie maszyny na czarną listę (tzn. do załącznika I) powoduje, że do jej udostępnienia na rynku konieczne będzie zaangażowanie jednostki notyfikowanej, nawet jeśli maszyna została wyprodukowana zgodnie z normami zharmonizowanymi. „Ocena skutków” wspomina od niechcenia „dodatkowe bezpośrednie koszty przestrzegania przepisów związane z zaangażowaniem strony trzeciej,4 ponoszone przez producentów”, brak jednak jakiejkolwiek refleksji nad rozkładem tych obciążeń. Duże firmy, produkujące maszyny seryjnie, odczują je znacznie mniej niż MŚP, produkujące pojedyncze sztuki. Wskazane w rozdz. 1.3 proporcje (2:98) zostały widać uznane za krzywdzące dla korporacji.
- Dodatkową korzyścią jest uświadomienie obywatelom, że logika globalnej polityki jest niedostępna ich małym rozumkom. Każdy zauważy przecież, że normy zharmonizowane dotyczące maszyn niebezpiecznych nie służą do niczego, poza koniecznością ich nabycia — o zgodności maszyny z normą (i w konsekwencji z wymaganiami zasadniczymi) nie będzie decydowała treść normy, lecz jednostka notyfikowana.
- Ocena w ogóle nie wspomina skutków prawnego wynalazku, jakim ma być konieczność nadawania maszynie znaku CE po każdej modernizacji.5 Niewątpliwie poprawi to pozycję dużych producentów (na małych znajdą się sposoby) i zmniejszy ilość zamówień dla małych firm modernizujących maszyny, bo klienci boją się kłopotów. Przede wszystkim jednak spowoduje to, że każdy zastanowi się dwa razy, zanim zacznie maszynę poprawiać, tzn. maszyny przestaną (w jakiejś części) być modernizowane.
Aby uniknąć zarzutu o wnioskowaniu pars pro toto, przytaczam poniżej cały rozdział 1 załącznika 3, zatytułowany „Praktyczne skutki inicjatywy”.6
Załącznik 3: Kto i w jaki sposób jest zaangażowany?
1. PRAKTYCZNE SKUTKI INICJATYWY
Annex 3: Who is affected and how?
1. PRACTICAL IMPLICATIONS OF THE INITIATIVE
Po pierwsze, zmiany wymogów spowodują dodatkowe bezpośrednie koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez producentów w związku z dostosowaniem się do zmian, szkoleniami i zaznajomieniem się z nowym tekstem. Jednostki normalizacyjne odczują również skutki konieczności dokonania przeglądu możliwości przeniesienia zmienionych wymogów do wykazu norm zharmonizowanych w DUUE.7 Inne grupy zainteresowanych stron, w tym jednostki notyfikowane i organy nadzoru rynku, prawdopodobnie również odczują skutki konieczności zapoznania się z nowymi wymogami prawnymi. Skutki wynikające ze zmiany wymogów można jednak złagodzić poprzez utrzymanie numeracji8 nowych lub dostosowanych wymogów na poziomie zbliżonym do istniejącego wykazu lub poprzez zapewnienie tabeli referencyjnej między obecnymi a nowymi wymogami. Użytkownicy maszyn i konsumenci odniosą korzyści z bezpieczniejszych produktów na rynku, za potencjalnie wyższą cenę, jeżeli producenci przeniosą wyższe koszty na konsumentów. Użytkownicy maszyn odniosą korzyści z bezpieczniejszych produktów na rynku, za potencjalnie wyższą cenę, jeżeli producenci przeniosą na nich wyższe koszty. Społeczeństwo skorzysta ze znacznego ograniczenia kosztów systemów zdrowia publicznego w całej UE.
W odniesieniu do kosztów przestrzegania przepisów należy podkreślić, że zakres DM9 jest bardzo szeroki i nie wszystkie wymogi bezpieczeństwa zawarte w załączniku I do DM mają zastosowanie do wszystkich rodzajów maszyn. Producenci muszą przeprowadzić ocenę ryzyka, aby określić występujące zagrożenia oraz wymogi bezpieczeństwa istotne dla ich maszyn, a następnie zapewnić zgodność wyłącznie z tymi wymogami. Nowe lub zmienione wymagania zaproponowane w ramach tego wariantu są proporcjonalne i ukierunkowane, ponieważ ograniczają się do określonych typów maszyn. Na przykład wymagania dotyczące napowietrznych linii elektroenergetycznych dotyczą tylko niektórych typów maszyn samojezdnych wysokiego ryzyka, deklaracja szczytowych wartości drgań jest wymagana w przypadku przenośnych maszyn trzymanych w ręku lub prowadzonych ręcznie, a wymagania dotyczące substancji niebezpiecznych mają zastosowanie tylko do maszyn, których działanie wiąże się z emisją tych substancji.
Jak wskazano w rozdziale 1.3 niniejszego sprawozdania, wielu producentów maszyn należy do kategorii MŚP.10 Użytkownicy (pracownicy i konsumenci) będą oczekiwać takiego samego poziomu bezpieczeństwa produktów, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa, które je wytwarza. Skutki wariantu strategicznego 3 dla MŚP obejmują dodatkowe koszty w nielicznych przypadkach, w których mogą one być zmuszone do dostosowania projektu swoich maszyn do nowych wymogów, chociaż byłyby one ukierunkowane i ograniczone do niektórych typów maszyn. Z drugiej strony, sumienni producenci będą już wdrażać niektóre ze zmienionych wymogów i w takich przypadkach będą mieli przewagę konkurencyjną po wejściu w życie zmienionej MD.
First, changes to the requirements will lead to additional direct compliance costs borne by manufacturers in terms of adaptation to the changes, training and familiarity with the new text. Standardisation bodies will also be affected by the necessity to review the transferability of the revised requirements to the list of harmonised standards in the OJEU. Other stakeholder groups, including notified bodies and market surveillance authorities are also likely to be affected by a need to familiarise with the new legal requirements. However, the impacts generated by a change of requirements can be mitigated by keeping the numbering of the new or adapted requirements close to the existing list or by providing a reference table between the current requirements and the new ones. Machinery users and consumers will benefit from safer products in the market, at a potentially higher price if manufacturers pass the higher costs on. Machinery users will benefit from safer products in the market, at a potentially higher price if manufacturers pass the higher costs on to them. Society will benefit from a significant reduction of public health systems costs across the EU.
In relation to the compliance costs, it must be stressed that the scope of the MD is very wide, and not all safety requirements in Annex I of the MD are applicable for all types of machinery. Manufacturers need to make a risk assessment, to determine the risks involved and the safety requirements relevant for their machinery, and they need to ensure compliance only to those. New or revised requirements proposed in this policy option are proportional and targeted, since limited to certain types of machinery. For instance, requirements on overhead power lines are relevant only to certain high mobile machinery types, declaration of peak vibration values is requested for portable hand-held and/or hand-guided machinery, and requirements on hazardous substances are applicable only to machines whose operation implies emissions of those.
As outlined in chapter 1.3 of this report, many machinery manufacturers belong to the SME category. Users (workers and consumers) will expect a same level of product safety, independently of the size of the company producing it. Impacts of policy option 3 on SMEs include additional costs in few cases where they may need to adapt the design of their machinery to comply with new requirements, although those would be targeted, and limited to certain machine types. On the other hand, diligent manufacturers will be already implementing some of the revised requirements and in such cases they would have a competitive advantage once the revised MD is in force.
Po drugie, jaśniejsze zakres i definicje mogą być korzystne dla producentów,11 którzy nie będą musieli zasięgać porady ani uciekać się do umów prywatnych w celu uzyskania wyjaśnień. MŚP szczególnie skorzystają z jasności prawnej, którą przyniesie zmieniona DM, co jest dla nich ważne, ponieważ MŚP mają zazwyczaj mniejsze zasoby, aby śledzić i szukać porad w zakresie prawodawstwa. Większa jasność prawa będzie miała wpływ na zmniejszenie liczby produktów niezgodnych z wymogami na rynku, z korzyścią dla użytkowników maszyn (pracowników i konsumentów).
Secondly, clarifications in scope and definitions may be beneficial for manufacturers who will not need to seek advice or resort to private contracts for clarification. SMEs will particularly benefit from the legal clarity that the revised MD will bring, important for them since SMEs have typically less resources to follow up and seek advice on legislation. Further legal clarity will have an effect on the reduction of uncompliant products in the market, for the benefit of machinery users (workers and consumers).
Po trzecie, zmieniony wykaz maszyn wysokiego ryzyka (załącznik IV do DM12) spowoduje dodatkowe bezpośrednie koszty przestrzegania przepisów związane z zaangażowaniem strony trzeciej, ponoszone przez producentów wyrobów nowo dodanych do tego wykazu, oraz potencjalne oszczędności w przypadku wyrobów usuniętych. Inne grupy zainteresowanych stron, w tym jednostki notyfikowane i organy nadzoru rynku, prawdopodobnie również odczują skutki konieczności zapoznania się13 z nowymi wymogami prawnymi, chociaż jednostki notyfikowane zwiększą swoje obroty,14 a organy nadzoru rynku będą wspierane przez pracę jednostek notyfikowanych. Użytkownicy maszyn i konsumenci odniosą korzyści z bezpieczniejszych produktów na rynku, chociaż po potencjalnie wyższej cenie, jeżeli producenci przeniosą15 na nich wyższe koszty. Zniesienie opcji kontroli wewnętrznych w odniesieniu do oceny zgodności maszyn wymienionych w załączniku IV spowodowałoby16 dodatkowe koszty zaangażowania strony trzeciej dla producentów, ale oczekuje się, że zwiększy skuteczność dyrektywy w zakresie zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników.
Thirdly, a revised list of high-risk machinery (Annex IV of the MD) will lead to additional direct compliance costs for third party involvement borne by manufacturers of products newly added to it, and potential savings for products removed. Other stakeholder groups, including notified bodies and market surveillance authorities are also likely to be affected by a need to familiarise with the new legal requirements, although notified bodies will increase their turnover and market surveillance authorities will be backed by the notified bodies work. Machinery users and consumers will benefit from safer products in the market, although at a potentially higher price if manufacturers pass the higher costs on to them. A removal of the internal checks option for conformity assessments of Annex IV machinery would bring additional costs for third party involvement to manufacturers, but is expected to increase the effectiveness of the Directive to ensure the protection of health and safety of users.
Po czwarte, dopuszczenie dokumentacji cyfrowej przyniesie producentom oszczędności kosztów, a także korzyści dla środowiska wynikające z ograniczenia zużycia papieru i ilości odpadów. Dodatkowe dodatkowe koszty dla producentów związane z wprowadzeniem odpowiednich systemów identyfikowalności cyfrowej zostaną zrównoważone przez korzyści ekonomiczne. W niektórych przypadkach organy nadzoru rynku będą musiały dostosować i wdrożyć nowe procedury nadzoru rynku związane z dokumentacją cyfrową. Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem NRP17 dotyczącym produktów, organy nadzoru rynku zostały już przystosowane do dokumentacji cyfrowej, np. systemu ICSMS.18 Użytkownicy maszyn i konsumenci będą mogli korzystać z bezpłatnej19 wersji papierowej instrukcji obsługi, jeżeli będą jej potrzebować.
Fourthly, allowing digital documentation will bring cost savings to manufacturers, as well as an environmental benefit derived from the reduction in paper consumption and waste. Additional costs for manufacturers derived from the setting up of proper digital traceability systems will be offset by far by the economic benefits. In some cases, market surveillance authorities will need to adapt and put in place new market surveillance procedures related to digital documentations. Under the existing NLF product legislation, market surveillance authorities have already been adapted to digital documentation e.g. ICSMS. Machinery users and consumers will benefit from a free of charge paper version of the manual instructions should they require it.
Na koniec, dostosowanie do nowych ram prawnych i przekształcenie dyrektywy w rozporządzenie stanowi okazję do zharmonizowania procesu nadzoru rynku, wyjaśnienia obowiązków podmiotów gospodarczych i zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów ponoszonych przez producentów poprzez zmniejszenie różnic w interpretacji20 w poszczególnych państwach członkowskich. W podobny sposób ułatwiona zostanie praca organów nadzoru rynku. Użytkownicy maszyn i konsumenci odniosą korzyści z mniejszej liczby maszyn niezgodnych z wymaganiami na rynku.
Finally, an alignment to the NLF and a conversion of the directive to a regulation represents an opportunity to harmonise the market surveillance process, clarify the economic operators’ obligations and decrease costs of compliance borne by manufacturers through a reduction of differences in interpretation across Member States. The work of the market surveillance authorities will be likewise facilitated. Machinery users and consumers will benefit from a lower number of uncompliant machinery in the market.
﹏﹏﹏
- Commission Staff Working Document. Impact Assessment Accompanying the Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on machinery products. Bruksela, 21.04.2021 [⤣]
- każda maszyna (choć definicja maszyny jest bardzo szeroka) stwarza jakieś ryzyko; nawet maszyny „wewnętrznie bezpieczne” stwarzają ryzyko — tyle tylko, że niewielkie [⤣]
- z wieku im i z urzędu ten zaszczyt należy [⤣]
- tzn. jednostki notyfikowanej [⤣]
- Tzn., pardon, po każdej „istotnej modyfikacji”. Jak zdefiniowano w art. 3 pkt 16: „istotna modyfikacja” oznacza zmianę produktu maszynowego dokonaną w sposób fizyczny lub cyfrowy po jego wprowadzeniu do obrotu lub oddaniu do użytku, która nie została przewidziana przez producenta oraz wskutek której może dojść do naruszenia zgodności produktu maszynowego z odnośnymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. Jest jasne, że w interesie producenta nie leży przewidywanie jakichkolwiek zmian, natomiast każda zmiana może prowadzić do naruszenia zgodności, czyli każda zmiana jest istotną modyfikacją. Wymiana bariery optycznej na kurtynę — chyba nie trzeba tłumaczyć. Malowanie maszyny — przecież można przypadkowo zmienić barwę przycisków na niezgodną z EN 60204-1. A co dopiero aktualizacja programu sterownika! [⤣]
- tłumaczenie z pomocą DeepL.com [⤣]
- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej [⤣]
- „można” — ale przecież nie skorzystano z tej możliwości; rozporządzenie zostało gruntownie poprzestawiane, pozmieniano nawet kolejność załączników [⤣]
- dyrektywa maszynowa; tak! komuś nie chciało się nawet poprawić „dyrektywa” na „rozporządzenie” [⤣]
- konkretnie, jeśli wierzyć liczbom podanym w rozdz. 1.3: 81.024 spośród 82.239, czyli 98%; charakterystyczne jest, że porównuje się ilość podmiotów, a nie wolumen produkcji lub ilość zaangażowanych osób — czyli gdyby w jakiejś branży działała jedna korporacja zatrudniająca 7 tys. osób oraz jedna jednoosobowa działalność gospodarcza, to, zdaniem ekspertów KE, udział dużych i małych firm wynosiłby w tym segmencie rynku po 50% [⤣]
- właściwie powinno być: „mogłyby być” — bo przecież proponowane przepisy nie usuwają istniejących niejednoznaczności, a sformułowane są w sposób dużo mniej czytelny [⤣]
- załącznik I do rozporządzenia [⤣]
- nie na temat, koszty zapoznania się z przepisami były już omówione w „po pierwsze” [⤣]
- oj, zwiększą; a kto poniesie koszty tego zwiększenia, jeśli nie producenci maszyn, potem ich nabywcy, a ostatecznie wszyscy konsumenci droższych produktów? [⤣]
- uwielbiam to „jeżeli”; KE ma chyba wyobrażenie, że producenci maszyn (ci paskudni kapitaliści) mają na wszystkim takie zyski, że nawet nie zauważą zwiększenia kosztów [⤣]
- nie „spowodowałoby” a „spowoduje” — bo przecież projekt właśnie znosi tę możliwość dla maszyn „niebezpiecznych” [⤣]
- nowe ramy prawne, New legislative framework [⤣]
- Information and Communication System for pan-European Market Surveillance; system informacji i komunikacji dla ogólnoeuropejskiego nadzoru rynku [⤣]
- kto za to płaci? — bo przecież KE ma tylko pieniądze podatników [⤣]
- różnice przeniosą się jedynie z parlamentów do organów nadzoru rynku [⤣]
Dodaj komentarz