Czy maszyny ze znakiem CE można modernizować? Część I: Obowiązki

To pytanie nierzadko spędza sen z powiek tym, którzy są zaangażowani w remonty i utrzymanie ruchu. Każdy obawia się, że zmiany na maszynie, które planuje wprowadzać, mogą spowodować utratę ważności znaku CE i konieczność ponownej certyfikacji. Dodatkowo, niepewność użytkowników jest potęgowana zamieszczaniem przez producentów różnych sformułowań w deklaracjach zgodności.¹

Spróbujmy więc odpowiedzieć sobie na tytułowe pytanie w oparciu o twarde przesłanki tzn. obowiązujące przepisy:

• dyrektywę maszynową² określającą wymagania dla maszyn, wdrożoną do polskiego prawodawstwa ustawą o systemie oceny zgodności³ i rozporządzeniem w sprawie zasadniczych wymagań.⁴
• dyrektywę narzędziową⁵ określającą wymagania dla użytkowania maszyn, wdrożoną kodeksem pracy⁶ i rozporządzeniami wykonawczymi, z których najważniejsze są rozporządzenie o ogólnych przepisach bhp⁷ i rozporządzenie o minimalnych wymaganiach.⁸

W artykule postaram się odnosić bezpośrednio do dyrektyw mimo, że te muszą być wdrożone do polskiego prawodawstwa innymi aktami prawnymi. Jak już wiadomo, czytanie dyrektyw może być przyczyną wielu groźnych chorób – ma to jednak pewne zalety.⁹

Oznakowanie CE – jakie wymusza obowiązki na producencie i użytkowniku?

W Europie system oceny zgodności oparty jest na wielu dyrektywach,¹⁰ które bardzo rygorystycznie definiują znak CE. Można w nich znaleźć coś na kształt szablonu, w który wpisany jest symbol CE. Niezachowanie proporcji skutkuje otrzymaniem podróbki tzw. China Export – karanej grzywną.

Kto umieszcza na wyrobie znak podobny do oznakowania zgodności, mogący wprowadzić w błąd użytkownika, konsumenta lub dystrybutora tego wyrobu, podlega grzywnie.

UOSOZ, art.47

Dyrektywa maszynowa przede wszystkim dotyczy producenta, który – jak zapisano wprost – nie może sprzedać maszyny ani też oddać jej do użytku, jeżeli nie została odpowiednio oznakowana.

Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku producent lub jego upoważniony przedstawiciel:
• sporządza deklarację zgodności WE zgodnie z załącznikiem II część 1 sekcja A i zapewnia, że została dołączona do maszyny;
• umieszcza oznakowanie CE zgodnie z art. 16.

DM, art. 5, ust. 1, lit. e) i f)

Inaczej mówiąc CE to znak handlowy, co wynika z faktu, iż dyrektywa nie uwzględnia żadnych wymogów dotyczących użytkownika maszyny. Oznakowanie jest ważne na etapie produkcji, zakupu, ewentualnie montażu. Znak CE gwarantuje, że maszyna odpowiada wymaganiom dyrektywy, ale to nie wszystko, bo musi mu towarzyszyć deklaracja zgodności podpisana przez producenta — właściwy dokument potwierdzający zgodność maszyny z zasadniczymi wymaganiami bezpieczeństwa.

Mimo, że użytkownik nigdzie nie pojawia się w dyrektywie maszynowej, ma pewne obowiązki, które wynikają z innych przepisów.

Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.

KP, art. 217

Toteż w najlepszym interesie użytkownika powinno być nabywanie wyłącznie maszyn zgodnych z wymaganiami zasadniczymi. Nie dotyczy to jednak urządzeń nabytych przed wejściem Polski do UE.¹¹

Umożliwienie monitorowania stosowania dyrektywy maszynowej, to drugi i ostatni obowiązek użytkownika związany z oznakowaniem CE.

Pracodawca zapewnia, aby w przypadkach, gdy bezpieczeństwo sprzętu roboczego uzależnione jest od warunków jego instalowania, poddany był on wstępnej kontroli (po zainstalowaniu i przed pierwszym wprowadzeniem do użytku) oraz kontroli po przeprowadzeniu montażu na nowym miejscu lub w nowej lokalizacji przez właściwe osoby, w rozumieniu ustawodawstwa lub praktyk krajowych, celem zagwarantowania, że sprzęt został prawidłowo zainstalowany i działa we właściwy sposób.

DN, art. 5, ust.1

Użytkownik musi umożliwić organom kontrolnym dostęp do maszyny w celu zweryfikowania autentyczności oznakowania CE.

cdn.

W tej serii:
1. Obowiązki.
2. Modernizacja czy budowa?

 
﹏﹏﹏

1. np. ostrzeżenie, że deklaracja traci ważność w wyniku jakichkolwiek zmian wprowadzonych przez użytkownika  [⤣]
2. 2006/42/WE, dalej: DM  [⤣]
3. Ustawa o systemie oceny zgodności, Dz.U. 2002 nr 166 poz. 1360  [⤣]
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn, Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1228  [⤣]
5. 2009/104/WE, dalej: DN  [⤣]
6. Ustawa Kodeks pracy, Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141, dalej: KP  [⤣]
7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844  [⤣]
8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy, Dz.U. 2002 nr 191 poz. 1596  [⤣]
9. 1.Współpracując z zagranicznymi klientami, powoływanie się na prawo lokalne wymagałoby każdorazowo tłumaczenia przepisów; 2. Dyrektywy zostały wdrożone do polskiego prawodawstwa prawie dosłownie – to znaczy, że są tożsame; 3. Najważniejsze – możliwość powoływania się na dyrektywy, nawet jeśli jeszcze nie zostały poprawnie wdrożone do prawodawstwa.  [⤣]
10. w Polsce określa go ustawa o systemie oceny zgodności  [⤣]
11. 1 maja 2004 roku  [⤣]